سال‌های سال است کە مطالعات مختلف علمی بە انسان‌ها هشدار می‌دهند کە مصرف کم شیر و لبنیات با افزایش پوکی استخوان در سنین بالا همراە است.

در این نوشتار بخشی از یک مقاله ۲۰۲۴ معتبر را مرور و بررسی خواهیم کرد:

۱. یک لیتر شیر حاوی ۳۲–۳۵ گرم پروتئین، ۱۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم، ۹۳۰ میلی‌گرم فسفر، عناصر کمیاب ضروری، ویتامین‌ها و چندین فاکتور رشد سلولی است.

۲. متاآنالیز ۲۰ کارآزمایی بالینی نشان داد شیر باعث افزایش جزئی، اما معنادار BMD ستون فقرات کمری و لگن و کاهش CTX، P۱NP و PTH شد.

۳. هورمون IGF-I در گروه دریافت‌کننده شیر نسبت به گروه کنترل به‌طور معنی‌داری افزایش یافت.

۴. مطالعات مشاهده‌ای نتایج متفاوتی در ارتباط مصرف لبنیات و خطر شکستگی نشان می‌دهند که ممکن است به ماتریکس و ساختار محصولات لبنی و تفاوت در جذب و زیست‌فراهمی مربوط باشد.

۵. محصولات لبنی تخمیری به‌طور ویژه اثر محافظتی در برابر کاهش توده استخوانی وابسته به سن دارند.

۶. در پیگیری ۲۰ ساله بیش از ۶۱ هزار زن، مصرف ۴۰۰ گرم در روز ماست یا شیر تخمیری و نیز پنیر، خطر شکستگی لگن را به‌ترتیب ۳۰٪ و ۳۶٪ کاهش داد.

۷. هر وعده (۲۰۰ گرم ماست یا ۲۰ گرم پنیر) خطر شکستگی لگن را ۱۰–۱۵٪ کاهش داد.

۸. متاآنالیز ۱۰۲٬۸۱۹ فرد نشان داد مصرف ماست با کاهش ۲۴٪ خطر شکستگی لگن همراه است.

۹. مصرف پنیر با کاهش خطر شکستگی کلی (RR: ۰.۹۰) نسبت به افراد غیرمصرف‌کننده همراه بود.

۱۰. بزرگ‌ترین شواهد بالینی از یک RCT با ۷۱۹۵ سالمند نشان داد افزایش کلسیم و پروتئین از طریق لبنیات باعث کاهش ۳۳٪ شکستگی کلی، ۴۶٪ شکستگی لگن و ۱۰٪ سقوط شد.

۱۱. وجود A۱ بتاکازئین در برخی نژاد‌های گاو اروپایی ممکن است در هضم، پپتید بتاکازومورفین-۷ تولید کند که بر حرکات روده اثر گذاشته و گاهی ناراحتی گوارشی ایجاد می‌کند.

۱۲. هیچ شواهدی مبنی بر مضر بودن A۱ بتاکازئین برای سلامت انسان وجود ندارد.

۱۳. شواهد جدید ارتباط مثبت بین مصرف لبنیات و بیماری‌های قلبی-عروقی را رد کرده و حتی مصرف آن را با کاهش مرگ‌ومیر و رویداد‌های قلبی مرتبط دانسته‌اند.

۱۴. مصرف پنیر به‌طور خاص با کاهش مرگ‌ومیر کلی، مرگ‌ومیر قلبی، بیماری قلبی، سکته و حتی زوال عقل همراه بوده است.

خلاصه 

شیر و محصولات لبنی به‌ویژه انواع تخمیری، با تأمین پروتئین، کلسیم و ریزمغذی‌ها نقش مهمی در حفظ تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی دارند. شواهد نشان می‌دهد مصرف لبنیات نه‌تنها بر سلامت استخوان، بلکه بر کاهش خطر بیماری‌های قلبی و مرگ‌ومیر نیز مؤثر است. انتخاب لبنیات تخمیری و تنوع در مصرف می‌تواند اثرات محافظتی بیشتری داشته باشد.

Nutrition and Osteoporosis Prevention. ۲۰۲۴