به گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، سمینار بزرگداشت روز جهانی خاک، امروز دوشنبه سوم دی ماه ۱۳۹۷ به همت گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی با حضور دانشجویان، اعضای هیأت علمی و مدیران جهاد کشاورزی برگزار شد.

دکتر شهاب قاضی رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی در این همایش آب و خاک را دو مسأله اساسی در تمام دنیا دانست و اظهار داشت: حفظ خاک در واقع حفظ منابع آبی و محیط زیست را هم به دنبال دارد.

فرسایش بی رویه خاک در کشور زنگ خطری برای مسئولان

وی عدم توجه به روش‌های صحیح کشاورزی را از دلایل افزایش فرسایش خاک در ایران دانست و افزود: در کشور ۱۸.۵ میلیون هکتار زمین زراعی دیمی و آبی داریم که هریک در فرسایش خاک می‌تواند مؤثر باشد.

دکتر قاضی میزان فرسایش خاک در کشور را بیش از حد استاندارد دانست و بیان کرد: این مسأله زنگ خطری برای مسئولان و فعالان عرصه کشاورزی است، خاک موجود زنده است و اگر با این مخلوق خدا خوب رفتار نکنیم از بین می‌رود.

وی حفظ بقایای محصولات کشاورزی در خاک، خاک ورزی، حفظ مواد آلی در خاک،  بکارگیری روش‌های مناسب آبیاری، مهار سیلاب‌ها و فرصت دادن به زمین برای احیا را از جمله راهکارهای کاهش فرسایش خاک عنوان کرد.

دکتر قاضی بیان کرد: متاسفانه بهترین نوع خاک‌های ما در مجاورت شهرها و مناطق مسکونی است و با گسترش شهرها و عدم توجه به به این ثروت خدادادی، این منبع عظیم و ارزشمند به راحتی از دسترس خارج می‌شود.

 تا سال ۲۰۵۰، ده درصد توان تولید خاک‌های کشور از بین می‌رود

در ادامه دکتر احمد گلچین استاد دانشگاه زنجان بااشاره به تأثیر بسیار زیاد خاک در سرنوشت همه ما، گفت: تولید محصول از مهم‌ترین وظایف خاک است و  ۹۵ درصد محصولات کشاورزی از خاک تولید می‌شود.

وی اظهار داشت: خاک تنها محیطی است که تحمل بار دارد و زیربنای تمام سازه های انسانی است و تمام مصالح ساختمانی از خاک تهیه می‌شود.

دکتر گلچین با بیان اینکه عمل فیلترینگ تمام آب‌های زیرزمینی توسط خاک انجام می‌شود، گفت: توقف یا نگهداری کربن و کنترل سیلاب از دیگر وظایف خاک است.

وی بیان کرد: دخالت‌های بشر در محیط زیست سبب می‌شود که خاک نتواند به وظایف خود عمل کند، بر خلاف تصور عام خاک تجدید پذیر نیست.

دکتر گلچین نرخ فرسایش خاک در جهان طی یکسال را ۹ دهم میلیمتر و نرخ تشکیل خاک را ۵ صدم میلیمتر عنوان کرد و افزود: با این روند در سال ۲۰۵۰، ده درصد توان تولید خاک‌ها از بین می‌رود.

وی تخریب فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی را از انواع شیوه‌های تخریب خاک دانست و گفت: مشکل شور شدن از تخریب‌های شیمیایی است، شور شدن هر هکتار خاک، ۴۵۰ دلار هزینه ایجاد می‌کند.

دکتر گلچین بابیان اینکه یک چهارم ذخایر ژنتیکی حیوانی و جانوری در خاک است، گفت: افزایش جمعیت، پارگی لایه ازن، پایین رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی و از بین رفتن تنوع زیستی از جمله موارد تهدید کننده حیات کره زمین است.

وی با اشاره به اینکه در هر دقیقه ۱۷ هکتار از خاک‌های زراعی در سطح جهانی از دست می‌رود، افزود: کاهش مواد آلی از تخریب های شیمیایی است و از دلایل عمده آن تغییر کاربری است. شخم زدن، مصرف کودهای شیمیایی و آتش زدن زمین‌های کشاورزی نیز سبب تخریب خاک می‌شود.

دکتر گلچین افزود: تخریب خاک در ایران با روندی مهارنشده جلو می‌رود، هر ساله ۲۰ تا ۳۰ میلیارد تن فرسایش آبی و ۵ میلیارد تن فرسایش ناشی از شخم داریم.

نشست زمین در ایران ۹۰ برابر اندازه جهانی

در ادامه دکتر امیری نژاد مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه رازی شعار امسال روز جهانی خاک را "برای آلودگی خاک راه حل باشید" عنوان کرد و گفت: مهاجرت اجباری به ویژه در مناطق شرقی و شمالی کشور از پیامدهای عدم توجه به خاک است.

وی شور شدن خاک را از عوامل مؤثر در کاهش توان بیولوژیکی خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی دانست و گفت: ۱۸ سال است که خاک کشور قاچاق می‌شود و متأسفانه ایران رتبه اول جهان در هدر دادن آب و خاک را دارد.

ایران رتبه نخست جهان در نشست زمین را دارد و نشست زمین در ایران ۹۰ برابر اندازه جهانی است. متأسفانه ایران رتبه نخست فرسایش خاک در جهان را دارد و میانگین فرسایش خاک در ایران سه برابر متوسط کشورهای آسیایی است.

وی تصویب قانون حفاظت از خاک در مجلس شورای اسلامی و ایجاد دفتر خاک در وزارت جهاد کشاورزی را از اقدامات انجام شده در راستای بحث حفاظت از خاک دانست و گفت: تشکیل شورای عالی خاک در کشور نیز از پیشنهادات مطرح شده در این راستا است.

در پایان این مراسم، پنل تخصصی پرسش و پاسخ با حضور دکتر احمد گلچین استاد دانشگاه زنجان، دکتر علی اشرف امیری نژاد مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه رازی، دکتر یحیی پرویزی پژوهشیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، دکتر مرتضی پوررضا استادیار گروه منابع طبیعی دانشگاه رازی برگزار شد.