کمیته اصلاح الگوی مصرف - دانشگاه سبز
کمیته اصلاح الگوی مصرف
دسته بندی کمیته اصلاح الگوی مصرف با ارئه شرح وظایف
شورای راهبری مدیریت سبز دارای دو کمیته تخصصی می باشد که اعضای آن با حکم رئیس شورای راهبری مدیریت سبز موسسه برای مدت دو سال منصوب می گردند.
الف) کمیته اصلاح الگوی مصرف متشکل از:
- مسئول اداره امور عمومی موسسه به عنوان رئیس کمیته
- یکی از اساتید به انتخاب شورای آموزشی موسسه به عنوان دبیر
- مسئول امور فضای سبز
- مسئول امور نقلیه
- مسئول امور خدمات
- مسئول امور تعمیر و نگه داری
- یک نفر دانشجو به انتخاب شورای صنفی دانشجویان موسسه
الف) شرح وظایف کمیته اصلاح الگوی مصرف:
- جمع آوری اطلاعات، شناخت وضع موجود بر اساس چک لیست استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست در ۷ حوزه (انرژی، آب، پسماند، کاغذ، حمل و نقل، خرید، تدارکات) و ارائه پیشنهادات و برنامهها به شواری راهبری مدیریت سبز
- اجرای برنامههای مصوب شورای راهبری مدیریت سبز موسسه در حوزه اصلاح الگوی مصرف
- مستندسازی و ارائه گزارشات ادواری شرح اقدامات به شواری راهبردی مدیریت سبز موسسه
شاخص های گرین متریک در راستای ارزیابی کمیته اصلاح الگوی مصرف:
- محیط زیست و زیر ساخت
جمع آوری این اطلاعات پایه می تواند گویای این حقیقت باشد که پتانسیل تبدیل دانشگاه به پردیس سبز وجود دارد. جهت بررسی این وضعیت، شاخص های ذیل می بایست مورد سنجش قرار گیرند:
- درصد رشته های مرتبط با توسعه پایدار و محیط زیست
- درصد سایتها و ساختمانهای دانشگاه به کل مساحت آن
- درصد مساحتی از دانشگاه که با جنگل پوشش داده شده است.
- درصد مساحتی از دانشگاه که با پوشش گیاهی پوشیده شده است (چمن، بام سبز،گیاهان داخل ساختمان(
- درصد تخصیص بودجه دانشگاه برای فعالیتهای پایدار
- انرژی و تغییرات اقلیمی
توجه دانشگاه به مبحث استفاده بهینه از انرژی و معضلات تغییر اقلیم بیشترین و بالاترین امتیاز را در رتبه بندی معیارهای دانشگاه سبز دارد. برخی شاخص های کمی مربوط به این معیار به شرح ذیل می باشد:
- درصد منابع انرژی تجدیدپذیر مورد استفاده در دانشگاه
- میزان درصد مصرف برق از طریق انرژی های تجدید پذیر به کل مصرف برق
- درصد استفاده از سیستم های کم مصرف روشنائی در تمام ساختمانهای دانشگاه
- درصد استفاده از تجهیزات اداری (دستگاه تکثیر ، رایانه و… )که به صورت اتوماتیک خاموش میشوند.
- درصد استفاده از شیشههای بازتابنده ، نور جهت کاهش مصرف انرژی
- میزان رشد درصد صرفه جویی انرژی در ابعاد مختلف
بررسی های بعمل امده نشان می دهد با توجه به رویکرد سیستم های هوشمند در حوزه انرژی این شاخص ها نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
- مدیریت پسماند
- تعداد استقرار سطل های تفکیک پسماند با علائم مشخص نسبت به میزان زباله تولیدی
- درصد بازیافت زائدات و مواد خطرناک نسبت به کل زائدات ایجاد شده
- رصد بهره برداری مجدد از پسماندهای آلی نسبت به کل پسماندهای آلی تولیدی
- درصد استفاده از کاغذهای بازیافتی برای برگه های امتحان و کارهای اداری نسبت به کل میزان مصرف
- درصد بازیافت پسماندهای خشک )شیشه، پت، آلومنیوم و… ( به کل میزان تولیدی
- درصد بازیافت زباله های خشک و بخصوص کاغذ
- میزان نیل به سمت پسماند صفر
- آب
استفاده بهینه از آب یکی دیگر از شاخص های مطرح در گرین متریک می باشد.
- درصد سیستم فالش تانکهای قدیمی که مصرف آب بالایی دارند
- درصد میزان آبیاری به طریق لوله کشی قطره ای نسبت به کل حجم فضای آبیاری
- درصد استفاده از آب بازیافتی جهت آبیاری فضای سبز
- درصد استفاده از آب باران جهت آبیاری فضای سبز
- حمل و نقل
سیستم حمل و نقل درون دانشگاهی نقش مهمی در انتشار گازهای آالینده و سطح آلودگی در دانشگاه ها دارد. سیاستهای حمل و نقل به منظور کاهش تعداد موتور و وسایل نقلیه در دانشگاه، استفاده از دوچرخه در محوطه منجر به بهبود وضعیت کیفی محیط زیست دانشگاه می گردد.
شاخص های مطرح در بخش حمل و نقل به شرح ذیل می باشد:
محدود کردن تعداد وسایل نقلیه موتوری و تردد در محوطه دانشگاه به کل مساحت سایت واحد
- درصد اتوبوس های با سوخت پاک در دانشگاه نسبت به کل سوخت مصرفی در حمل و نقل و یا روشهای جایگزین به مانند حمل و نقل هوایی و یا ریلی در موسسات و دانشگاه هایی که تردد خودرو صورت نمی گیرد شاخص فوق نیاز به محاسبه ندارد.
جزییات وظایف کمیته اصلاح الگوی مصرف:
کنترل سیستم روشنایی
- کاهش استفاده از نور مصنوعی در زمان روشنایی کافی محیط
- کاهش روشنایی عمومی در طی روز و اطمینان از خاموشی چراغ‌های بیرونی در طول روز (مانند استفاده ازصفحات فتوالکتریک یا پیل نوری به منظور کنترل مقدار روشنایی فضای بیرون ساختمان)
- بازآرایی محل کار جهت استفادة بهینه از نور طبیعی
- تمیز کردن پنجرهها، چراغ‌های سقفی، دیوارها و سقف جهت افزایش کارایی و سطح بازدهی سیستم روشنایی
- رنگ آمیزی دیوار و سقف با رنگهای روشن جهت افزایش سطح بازدهی سیستم روشنایی
- کنترل تمامی کنتورهای برق مصرفی در دانشگاه و خوابگاهها و اطمینان از استفاده آنها از تعرفه‌های آموزشی (با عنایت به موضوع نرخ کمتر تعرفه آموزشی نسبت به سایر تعرفه‌های مندرج در بض‌ها)
- دقت حداکثری و عدم استفاده از وسایل پرمصرف برقی در ساعات اوج مصرف برق (اجتناب از برگزاری کلاسهای آزمایشگاهی و کارگاههای آموزشی که نیاز به استفاده از تجهیزات پرمصرف برقی دارند در ساعات اوج مصرف برق)
- عدم استفاده از لامپهای رشتهای و جایگزینی آنها با لامپهای کم مصرف ۲۰ وات (استاندارد) و انواع لامپهای LED
- ترکیب نور زرد و سفید
- استفاده از لوازم کاهش دهنده مصرف برق (تایمر، دیمر سنسور حضور و سنسور حرکت) در فضاهای مناسب
- هوشمندسازی روشنایی
- ایجاد بانک خازن جهت کاهش توان و راکتیو شبکه داخلی برق دانشگاه
- نصب کنتورهای فرعی به منظور پایش مصارف انرژی
- تفکیک کلید روشنایی سالنهای بزرگ تا تعداد لازم از چراغها روشن شود
- نوسازی تاسیسات الکتریکی فرسوده از قبیل تابلوهای برق
- جایگزین نمودن بالاستهای الکترونیکی به جای بالاستهای مغناطیسی
کنترل سیستم های حرارتی، برودتی و تهویه مطبوع
- تعمیر کردن و تعویض مرتب فیلترهای سیستم تهویه
- اطمینان از بسته بودن و درزبندی مناسب درهای راهروها، پشت بام و خرپشته‌ها
- تعمیر درب‌ها و بررسی عملکرد صحیح دربهای خودکار (جلوگیری از نشتی هوا)
- اطمینان از بسته بودن پرده‌ها و کرکره‌ها قبل از ترک اتاق‌ها
- اطمینان از بسته بودن پنجره ها در زمان کار سیستمهای سرمایشی و گرمایشی
- تنظیم دمای داخلی برای سیستم های گرمایشی و سرمایشی در محل حضور افراد، براساس حدود مجاز مشخص شده در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان (حداکثر ۲۰ درجه در ماه های سرد، حداقل ۲۸ در ماه های گرم سال و در مناطق گرم و مرطوب حداقل ۲۵ درجه در ماه‌های گرم سال)
- کاهش نقطه تنظیم ترموستات‌ها در اتاق‌های انتظار و راهروها به ۱۹ درجه سانتیگراد در ماه‌های سرد و ۲۸
- درجه در ماه‌های گرم
- کنترل سیستم موتورخانه، سیستم گرمایشی و سرمایشی و اصلاح لوله کشی‌های معیوب
- نصب سیستم هوشمند برای کنترل انحراف جریان و نشتی گاز در مسیر استفاده از آن
- انجام معاینه فنی مستمر موتورخانه‌ها (طبق شرح مندرج در پیوست ۲)
- کاهش درجه حرارت آب گرم مورد استفاده در ساختمان در حد نیاز (جایگزینی سیستم آبگرم کن خورشیدی)
- نصب تایمر بر در موتورخانه‌ها جهت خاموش نمودن سیستم گرمایشی از ساعت ۲۳ الی ۴ صبح
- خاموش کردن سیستم سرمایش در شب و مواقع غیر ضروری
- کاهش درجه سیستمهای گرمایش در تعطیلات و مواقع غیر ضروری
- سرویس و تعمیر دورهای مرتب فن‌ها، برج خنک کن و اواپراتور استفاده از پنجره‌های دوجداره به خصوص پنجره‌های مجهز به شیشههای با شدت تشعشع کم به منظور جلوگیری از اتلاف انرژی
- تعمیر و درزگیری به موقع و مرتب در و پنجره‌های محل کار و جلوگیری از باز و بسته نمودن مکرر در و پنجرهها
- عایقکاری جداره‌های ساختمان (سقف، کف و دیواره‌ها بر اساس مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان)
- عایقکاری حرارتی قسمت‌هایی از موتورخانه به خصوص لوله‌های رفت و برگشت دیگ، منبع انبساط، منبع دوجداره یا کویلدار و کلکتورها
- تنظیم نسبت سوخت به هوای ورودی مشعل و استفاده از مشعل‌های استاندارد
- نصب دمپر بارومتریک (دمپر یکطرفه برای مشعل‌های گازوییل سوز و دمپر دوطرفه برای مشعل‌های
گازسوز) بر روی دودکش‌های مشعل به منظور کنترل مکش دودکش‌ها
- نصب شیر ترموستاتیک رادیاتور به منظور کنترل خودکار درجه حرارت محلی که در آن رادیاتور قرار دارد به جای شیر دستی رادیاتور
- نصب تجهیزات هوشمند موتورخانه‌ها
- نصب تجهیزات کنترل و مانیتورینگ تحت وب تاسیسات
- استفاده از مصالح و تجهیزات نوین ساختمانی با رویکرد تحقق چک لیست مبحث ۱۹ در ساختمان به عنوان حداقل‌ها و کف اقدامات ضروری
- توجه به مبحث صرفه‌جویی انرژی در قراردادهای برون‌سپاری نگهداری و تعمیرات تأسیسات دانشگاه
- انجام تعمیرات اساسی، بهبود ساختمانها و تأسیسات با رویکرد بهینه‌سازی و صرفه‌جویی انرژی
- بکارگیری تجهیزات رسوبزدای الکترونیکی و در کل توجه و تاکید بر کاهش رسوبات سیستم‌ها به منظور افزایش ضریب انتقال حرارت و جلوگیری از اتلاف انرژی ناشی از رسوبات
- انجام ممیزی انرژی ساختمانهای دانشگاه
- طرح استفاده از گرمای خروجی دودکش‌ها جهت تأمین آب گرم مصرفی
- استفاده از پرده هوا در سلف‌سرویس دانشگاه به منظور کاهش تلفات انرژی حرارتی
- فعال کردن برنامه‌نویسی انرژی در دانشگاه
- طراحی و ساخت ساختمانهای سبز
کنترل تجهیزات اداری و نحوه استفاده از آنها
- قرار دادن کلیه رایانه‌ها درحالت کمینه مصرف در مواقع عدم استفاده توسط اپراتور قسمت آی تی
- خاموش کردن وسایل الکتریکی در مواقع عدم استفاده (دستگاه کپی در حالت آماده به کار می تواند معادل بیش از % ۸۰ از انرژی‌ای را که در وضعیت فعال استفاده می کند مصرف نماید)
- پرهیز از روشن گذاشتن صفحه نمایش کامپیوتر در صورت عدم نیاز بیش از ۱۰ دقیقه (در ضمن اسکرین
- سیورها مصرف انرژی کمتری از حالت عادی ندارند)
- خاموش نمودن دستگاه در صورت ترک طولانی مدت و استفاده از حالت های Standby/Suspend/Hibernate/Sleep با توجه به نوع سیستم عامل
- استفاده از پرینترها به صورت مشترک (در صورت امکان یک دستگاه مرکزی جهت کنترل میزان مصرف کاغذ)
- استفاده از تجهیزات دارای برچسب انرژی با بازدهی بیشتر و مصرف کمتر
- استفاده از شبکه‌های بیسیم (Wireless) به جای کابل کشی
- تعریف Power scheme مناسب برای سیستم در صورت نیاز به کار طولانی مدت با دستگاه
- بررسی امکان قطع خودکار سرورها (در ساعات عدم استفاده شبانه روز)
- استفاده از مانیتورهای LED یا مانیتورهای با فناوری بالا به جای مانیتورهای LCD (جهت کاهش مصرف برق حدود یک سوم)
- اجرای سیستم اتوماسیون اداری و انجام مکاتبات به صورت الکترونیک
- استفاده از پرینترهای با قابلیت شارژ مجدد تونر
- مدیریت استفاده از کاغذهای قابل بازیافت
- تغییر تلفن‌ها به نوع VIOP تحت شبکه دانشگاه، ایجاد مرکز محاسبات سنگین رایانه‌ای
- برنامه‌ریزی کلاسهای درس با حداکثر استفاده از مدت روز
- از مدار خارج نمودن تجهیزات فرسوده با مصرف انرژی بالا
مدیریت آب و پساب
- بررسی دورهای تجهیزات لوله‌کشی جهت جلوگیری از نشتی (برنامه منظم تعویض واشرهای معیوب و تعمیر
- لوله‌های آب آسیب دیده)
- نصب تنظیم کننده جریان (رگولاتور) روی سردوش برای کاهش مصرف از ۲۰ لیتر در دقیقه به ۱۲ لیتر در دقیقه معادل% ۴۰ صرفه‌جویی آب (در خوابگاهها و مهمانسراها)
- اصلاح فلاشتانک‌ها با حداقل مصرف آب
- آبیاری در صبح زود یا دیرهنگام شب، برای محدود کردن تبخیر و جلوگیری از سوختن گیاهان
- تعمیر و بهسازی شبکه‌های توزیع فرسوده و قدیمی آب
- جداسازی آبیاری فضای سبز از آب شرب و استفاده از آبیاری قطرهای
- کاشت گیاهان با مصرف آب کم و سازگار با محیطهای کم آب در فضای سبز جایگزین چمن
- استفاده از سیستمهای مکانیزه ظرفشویی در آشپزخانه با ظرفیت کامل
- بکارگیری سیستمهای تصفیه جهت استفاده مجدد از پساب خروجی برای آبیاری فضای سبز
- نظارت مستمر بر لوله‌ها و شیرآلات به جهت اطمینان از عدم وجود نشتی آب
- استفاده از شیرآلات هوشمند به منظور دستیابی به استانداردها
- کاهش سطح چمن و جایگزین آن با گونه‌های کم مصرف و حذف گیاهان پرمصرف آب
مدیریت پسماند
- تهیه طرح جامع مدیریت پسماند و اجرای آن
- استفاده از محصولات قابل تعویض و غیر قابل دور ریز و سازگار با محیط زیست
- خرید محصولات با کیفیت و با حداقل بسته‌بندی
- تهیه ظروف ویژه و ایجاد مکان‌های مخصوص زباله به منظور تفکیک پسماند
- جایگزینی ظروف یکبار مصرف گیاهی به جای یکبار مصرف پلاستیکی
- هدف گذاری کمی جهت کاهش زباله
- سفارش اقلام مصرفی مطابق با نیاز سازمان به منظور به حداقل رساندن پسماند (انتخاب محصولات، کالاها و تجهیزاتی که منجر به تولید پسماند کمتری می گردد)
- نگهداری و تعمیر تجهیزات در اولویت نسبت به تعویض آن
- اتخاذ رویکردهای نوین برای کاهش تولید زباله در جلسات کاری و مراسم‌های ویژه
- تفکیک زباله، کاغذ، شیشه، بطریهای پلاستیکی، قوطی‌های فلزی، پسماندهای آلی (خوراکی) ، سایر
- پسماندها و کنترل مستمر تفکیک آنها
- استقرار جایگاه‌های مخصوص تفکیک زباله
- استفاده از سطل‌های رنگی جهت تشخیص انواع مختلف پسماند
- بررسی امکان فروش زباله‌های تفکیک شده به بازیافت کنندگان (کاغذ، مقوا، پلاستیک، فلزات، شیشه،
- پسماند آلی) و انعقاد قرارداد بازیافت مقوا و کاغذ و فروش کاغذ باطله
- تفکیک پسماندهای خطرناک به منظور جلوگیری از آلودگی محیط زیست
- حداقل استفاده از مصنوعات یکبار مصرف پلاستیکی
- استفاده بهینه و فرآوری ضایعات فضای سبز(تبدیل ضایعات فضای سبز – برگها به کود)
- پرهیز از انتشار پوستر و عکس و تبلیغات در ابعاد بزرگ
- بازیافت پسماندهای الکترونیکی
مدیریت میزان مصرف کاغذ و اقلام مصرفی
- استفاده بهینه از دو روی کاغذ
- کاهش پرینت اسناد و جایگزینی تا حد امکان با نسخه‌های الکترونیک
- عدم پرینت فکس‌های دریافتی(دریافت بر روی رایانه)
- استفاده از پست (E-Mail) به جای پست یا فکس نمودن نامه و در خصوص نامه‌های اداری -الکترونیکی سیستم اتوماسیون اداری و شبکه‌های الکترونیکی
- انتشار مطلب در قالب لوح فشرده
- ایجاد محدودیت شدید در چاپ کاغذی مکاتبات داخلی
- سهمیه بندی سالانه اقلام مصرفی
استفاده از فناوری های پاک و انرژی های تجدید پذیر
- استفاده از انرژی خورشیدی به وسیله سامانه‌های فتوولتائیک و آبگرمکن‌های خورشیدی
- استفاده از انرژی باد به وسیله انواع توربین‌های بادی
- استفاده از انرژی زمین گرمایی
- استفاده از پیل سوختی و زیست توده
حمل و نقل
- اجرای سیاست های تشویقی به منظور ترغیب کارکنان و دانشجویان به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی نظیر قطار شهری، راه‌آهن، اتوبوس و نظایر آن از طریق تأمین بلیط
- تأمین وسایل نقلیه عمومی نظیر مینی‌بوس، ون و نظایر آن به منظور حضور گروهی کارکنان در همایش‌ها،
- کنفرانس‌ها، سمینارها، جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، مأموریت‌های اداری گروهی و نظایر آن
- معاینه فنی خودروها به طور مستمر
- تأمین دوچرخه در محیطهای دانشگاهی و خوابگاهی به منظور استفاده در مسیرهای طولانی در محیطهای
- مذکور
- تأمین امکانات لازم از قبیل استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور اجرای فعالیتهای دورکاری و برگزاری جلسات به صورت ویدیو کنفرانس، تله کنفرانس و نظایر آن به جای جلسات حضوری
- جایگزین کردن خودروهای فرسوده با خودروهای کم مصرف و حتی الامکان سوخت پاک (گازسوز، هیبریدی، هیدروژنی، الکتریکی، سوخت زیستی)