همایش بین‌المللی "هورامان؛ ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار" به کار خود پایان داد - پرتال اصلی دانشگاه رازی
همایش بین‌المللی "هورامان؛ ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار"، در دانشگاه رازی به کار خود پایان داد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، «همایش بین‌المللی هورامان؛ ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار»، شامگاه یکشنبه ۲۶ تیرماه 1401 با تجلیل از برگزیدگان به کار خود پایان داد.
در این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین جواد افشارنجفی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه رازی، در سخنانی اظهار داشت: از اینکه در جمع صمیمی مردم پاک و خونگرم هورامان هستم، بسیار خوشحالم.
وی با اشاره به ثروت‌های طبیعی و خدادادی منطقه هورامان افزود: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «خَلَقَ لَكُم ما فِي الأَرضِ جَميعًا / بقره» خداوند متعال هرآنچه در زمین آفریده برای انسان است و باید قدر نعمات بسیار فراوان از جمله طبیعت سرسبز، کوه‌های زیبا، چشمه‌ساران و... را بدانیم.
حجت الاسلام و المسلمین افشارنجفی با قدردانی از جمیع دست‌اندرکاران همایش گفت: هورامان جزو زیباترین نقاط زمین است و از اینکه در میان مردم مهمان‌نواز کُرد هستم، افتخار می‌کنم.
همچنین دکتر بیژن کلهرنیا عضو هیأت علمی دانشگاه رازی در خصوص «چشم‌اندازهای نوین توسعه» به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی افزود: «همایش بین‌المللی هورامان؛ ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار» دستاوردها و گنجینه‌ای غنی را فراروی ما قرار داد که می‌تواند در هدایت و توسعه متناسب هورامان سهم داشته باشد و الگویی برای توسعه در غرب کشور و سایر مناطق باشد.
دکتر کلهرنیا با تأکید بر اینکه دانشگاه باید پیشتاز توسعه باشد، گفت: از همه فرزانگانی که در این همایش حضور و مشارکت فعال داشتند، قدردانی می‌کنم این همایش به ما نشان داد که با همدلی، هم‌اندیشی و نزدیک کردن افکار می‌توان تاثیر بسزایی بر توسعه داشت و اینکه همدلی دانشگاهیان، فرهیختگان و مدیران گنجینه غنی را آفریده است.
وی بیان کرد: در این همایش، گفتمان‌های متعدد در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، کهن‌انگاره تاریخی، گزاره‌های مختلف توسعه، مدیریت نوین پدید آورد و اندوخته‌ای ایجاد شد که بتوانیم در عرصه‌های نوینی از توسعه نقش‌آفرینی کنیم.
دکتر کلهرنیا در خصوص کاربرد نتایج و دستاوردهای همایش بین‌المللی هورامان، گفت: یافته‌های علمی و پژوهشی این همایش گنجینه‌ای غنی برای توسعه هورامان است و باید در اختیار مقامات مدیریتی و کارشناسان عرصه برنامه‌ریزی توسعه قرار گیرد چرا که این اطلاعات منابع ارزشمندی از مراجع دانشگاهی و نگاه دیگری از آمایش سرزمینی را القا می‌کند و آرمان توسعه پایدار هورامان اتفاق خواهد افتاد.
وی با تأکید بر اینکه نتایج و یافته‌های علمی و پژوهشی باید به صورت کاربردی برای بهبود و ارتقاء زندگی مردم به کار گرفته شود، گفت: باید پیوندهای منطقه را نیرومند کنیم و جایگاه دانشگاه به عنوان موتور محرکه توسعه تعیین گردد.
دکتر کلهرنیا تاکید کرد: در همایش بین‌المللی هورامان چه خوش درخشید پیوندهای دانشگاهی، چه خوش درخشید پیوند مردم نازش پذیر هورامان با دانشگاه و چه خوش درخشید مدیریت و هم‌افزایی دست‌اندرکاران.
در ادامه دکتر پویا طالب‌نیا مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی اورامانات در خصوص «نقش رویدادهای علمی و فرهنگی بر میراث جهانی هورامان» به سخنرانی پرداخت.
وی افزود: دانشگاه رازی در فرصتی محدود، رویدادی را خلق کرد که دستاوردهای علمی و پژوهشی آن از پرمحتواترین فعالیت‌های علمی در غرب کشور به شمار می‌آید و از همه دست‌اندرکاران همایش و مدیریت دانشگاه قدردانی می‌کنم.
دکتر طالب‌نیا با اشاره به ارسال بیش از ۴۰۰ مقاله به دبیرخانه همایش بین‌المللی هورامان گفت: تهیه آرشیو علمی از یافته‌های این همایش منبعی ارزشمند برای هورامان به شمار می‌آید و اکنون یک بانک انسانی قوی متشکل از پژوهشگران علاقه‌مند به هورامان را در اختیار داریم که باید از این ظرفیت نهایت استفاده را ببریم.
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی اورامانات یادآور شد: در صدد هستیم که پژوهشکده هورامان‌شناسی مستقر در دانشگاه رازی، به خانه علمی هورامان تبدیل شود و باید از این ظرفیت استفاده کنیم.
وی هورامان را یک سایت فرهنگی زنده و پویا دانست و گفت: مشارکت و نقش جامعه محلی و نقش آفرینی آن در ثبت جهانی هورامان بر کسی پوشیده نیست و هدف از ثبت جهانی هورامان نیز حفاظت از اصالت فرهنگی منطقه است.
دکتر طالب‌نیا بیان کرد: رویداد فرهنگی هورامان، دستاوردهای اقتصادی در حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به دنبال خواهد داشت.
در ادامه دکتر حسام مهدی مشاور (ارزیاب) یونسکو گزارشی از ارزیابی پرونده ثبت جهانی اورامانات ارائه داد.
در ادامه دکتر روح الله بهرامی مدیر پژوهشکده فرهنگی-اجتماعی غرب کشور به جمع‌بندی مباحث و محورهای علمی مطرح شده در این همایش پرداخت.
مشروح سخنان ایشان به شرح ذیل است:
اهمیت هورامان و ثبت جهانی این میراث فرهنگی در حوزه ایران باختری، ایران نه به مفهوم و معنای صرفا جغرافیایی و مرز‌های سیاسی امروزی، بلکه به معنای ایران تمدنی و ایران فرهنگی با مجموعه مؤلفه‌های فرهنگ کهن ایران باختری، همچون ایران خاوری، از اهمیت فراوانی برای حفظ و حراست از هویت ملّی، فرهنگی و تمدنی ایران کهن برخوردار است. هورامان هویتی ترکیبی، چهارگانه و پر جاذبه از یک کلیت زیبای فرهنگی و تمدنی است که در دامنه اعصار و قرون ماندگاری اعجاب برانگیزی را سازمان داده است. این رخساره مرکب، از یک سو هویت و وحدتی نمادین و یگانه را به تصویر کشیده است و از سوی دیگر بر اجزاء متعدد، متکثر و متنوعی به ظهور رسیده است که رخساره‌ای چهارگانه را به نمایش می‌گذارد که به درستی به تعبیر استاد دانایی‌فر به یک کل نمادین مبدل گشته است، ارکان اساسی این کلیت از همین چهار رخساره متشکل و انسجام یافته است.
این انسجام و وحدت در مجموعه مباحث و سخنرانی‌های علمی دو روزه این همایش عظیم بین‌المللی بخوبی به نمایش گذاشته شده و گوشه‌هایی از اضلاع این چهار رخساره در سخنرانی‌های متعدد علمی و فرهنگی به بیان درآمد. در اینجا مباحث خودم را با ذکر این مقدمه در سه مبحث به عنوان جمع بندی پایانی این همایش سازمان داده و ارائه می‌دهم؛ نخست بیان کلی نشست‌ها و محور‌ها و مباحث علمی همایش، دوم ترسیم رخساره چهارگانه هورامان در بیان و نظر اندیشمندان و ارائه دهندگان مباحث در این رویداد علمی و بین‌المللی و در نهایت، مبحث سوم که قرائت قطعنامه پایانی این همایش به عنوان راهنمای عمل تصمیم‌سازان و برنامه‌ریزان فرهنگی به منظور حفظ و حراست از کلیت منظر فرهنگی هورامان به عنوان یک میراث جهانی است.
بیان کلی نشست‌ها و محور‌ها و مباحث علمی همایش
همایش بین‌المللی هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار در کمتر از پنج ماه با کار و تلاش شبانه‌روزی دانشگاهیان و پایگاه جهانی هورامان برگزار و دستاوردهای متنوعی را رقم زده است که گزارش تفصیلی و جامع دستاوردهای همایش در کتابی مستقل فراهم آمده است. در فرآیند همایش تا آخرین روز‌های منجر به برگزاری همایش، ۱۸ پیش نشست علمی در سطوح ملی و بین‌المللی با مباحث و موضوعات متعدد برگزار شد. در مجموع فعالیت‌های علمی در این دو روز همایش نیز و در نشست‌های هشت‌گانه‌ای که در این همایش بین‌المللی ارائه شد. مقالات و سخنرانی‌ها براساس ۸ محور علمی و پژوهشی در حوزه مطالعات هورامان پژوهی به شرح زیر:
دیپلماسی و روابط خارجی- جامعه‌شناسی، فرهنگ و آیین- ادبیات و گویش‌ها- معماری و شهرسازی- اقتصاد، کارآفرینی و گردشگری- باستانشناسی و تاریخ- جغرافیا و محیط زیست- دانش بومی و گیاهان دارویی، برگزار شد.
در این نشست‌ها و ارائه‌های مختلف، ظرفیت‌های متنوع و اضلاع متعدد منظر فرهنگی هورامان از زوایا و ابعاد مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفت، سخنرانان فاضل، اساتید فرهیخته و دانشوران گرانمایه، نخبگان علمی و فرهنگی که ما را با قلم و قدم خویش همراهی نمودند، همگان و هریک به انحایی دیدگاه‌ها، راهبردها، راهکار‌های نظری یا عملی و اجرایی متعدد خود را ارایه نموده‌اند. توجه به پایداری اقتصاد سنتی هورامان، تنوع فرهنگی و تنوع دانش بومی، حفظ این میراث عظیم در حوزه حکمرانی انسان بر طبیعت؛ زبان، فرهنگ و ادبیات زیست‌محیطی؛ توجه جدی به مسأله آب و استفاده از دانش بومی به منظور استفاده مطلوب از نظام پایدار در حکمرانی آب در هورامان، رفع چالش‌ها؛ تعریف مجدد عرصه، جا‌ها و مکان‌های قابل بازنگری، تدوین نقشه مناسب برای بازنگری قلمرو هورامان؛ حفاظت از میراث در برابر ایجاد مؤسسات تمدنی نوین و اجرای پروژه‌های مغایر با ماهیت و هویت فرهنگی هورامان؛ برنامه ریزی مناسب در زمینه گردشگری و یا رشد بی رویه گردشگری؛ جلوگیری از آثار زیانبار توریسم و گردشگری بر قلمرو منظر فرهنگی و تاریخی هورامان، لزوم ترسیم برنامه گردشگری پایدار و براساس گردشگری بوم بنیاد و مردم محور با تأکید بر مشارکت اجتماعی، حفظ سبک زندگی محلی و انتقال مطلوب تجربیات جهان زیست کهن منظر فرهنگی هورامان و مواریث تاریخی آن به نسل جوان و جدید و... همه از مباحث ارزنده‌ای بود که در پیش نشست‌ها، نشست‌ها و سخنرانی‌های علمی مورد تأکید قرار گرفت.
چهار رخ هورامان
۱- رخساره رفتاری، روحی، معنایی، معنوی و عرفانی: که از ادوار کهن با عرفان کهن زاگرسی و مشرب مشرقی پیشااسلامی پیشینه‌ای عمیق در وجود مردمان این دیار دارد و در ادوار بعدی با تصوف و عرفان اسلامی عجین یافته و رخی معناگرا و متعالی از افکار و اندیشه‌های معنوی و عرفانی در وجود مذاهب مختلف اسلامی، مکاتب و اقطاب صوفیه، مسندنشینان، پیران و دراویش قلندروش یافته است. بعلاوه با زمان‌های ادیان، مذاهب کهن و همچنین عقاید و افکار فرق و مذاهب مختلف اسلامی، درهم آمیختگی آن‌ها صورت‌های متعدد و متنوعی از معنویت را سامان داده که توانسته است رخساره‌ای وحدت بخش و در عین حال متنوع و متکثر را در پیکره و رخساره معنا گرای هورامان پدید آورد.
۲- رخساره تاریخی، تمدنی، فن آورانه بومی و محلی: این رخساره در مواریث کهن و دیرین تمدنی، دست‌سازه‌های انسانی از ادوار کهن زیست انسان پیشا تاریخی تا ادوار انسان تاریخی و تا به انسان امروزی در عهد تجدد، همگی به یک میراث ماندگار و کهنسال و پایدار فرهنگی برای بشریت در این منطقه و جهان تبدیل شده است؛ به‌طوری که به نوعی نوستالوژی در خوانش خاطرات تاریخی انسان عهد تجدد مبدل گشته است. این امر کلیت، همه هستی و حیات و جهان زیستی را تشکل بخشیده است که امروز بشریت مشتاق آن است که این گونه جهان زیست را به عنوان نمودی از پایداری جهان زیست اصیل و فرهنگ ماندگار بشری حفظ و حراست کند تا آن را به محلی و مقصدی برای انسان خسته از جهان زیست امروزینش مبدل سازد. بدین‌سان خاطرات و فرهنگ پایدار تاریخی و جمعی بشر در این منطقه توانسته است در قالب یک منظر فرهنگی که نمایشگاه جهان زیست تاریخی، تاریخ فرهنگی و فرهنگ تاریخی ماندگار بشریت در این خطه از ایران کهن بشمار می‌آید را ماندگارتر سازد.
۳- سوم رخساره طبیعیت جغرافیا و بوم زیست هورامان: این رخساره نقش اصولی و اساسی جغرافیا، طبیعت و مسائل زیست محیطی را در تشخص بخشیدن به ویژگی خاص منطقه هورامان در غرب ایران را نمایان می‌سازد. ویژگی‌های خاص جغرافیایی و طبیعی، تنوع و تکثر عناصر طبیعت، حضور مولفه‌های طبیعی و جغرافیایی که شمار شگفت‌انگیزی از گونه‌های متعدد گیاهی، جانوری، مواهب و مناظر زیبایی را با ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بی‌شمار و بدیع پدید آورده است که به عنوان پایگاهی بکر در تکوین حیات، معیشت طبیعی و جغرافیایی انسان بسیار اثربخش بوده است. این امر به نوبه خود زیربنای ظهور نوعی از خود بسندگی معیشتی و ظهور نوعی از فرهنگ طبیعت معیار را به معاش و معیشت انسان در خطه هورامان منجر شده است و توانسته است پیوندی ماندگار به وابستگی انسان و محیط ببخشد و پیوند و ارتباطی وثیق میان انسان و طبیعت را پدید آورد. همین امر به ظهور جلوه‌ای دیگر از رخساره فرهنگی که حاصل این تعامل انسان و طبیعت است مبدل شده است و ابعاد گونا گون و ژرفی را برای مطالعه و تأمل در این گونه از جهان زیست طبیعی فراهم ساخته است که در اینجا مایلم این گونه از تعامل را به نحوی به گفتگو در آوردن احترام آمیز طبیعت به‌وسیله انسان بنامم. بنابراین از رکن چهارمی سخن بگویم که آن را دیالکتیک انسان و طبیعت و رخساره چهارم هورامان می‌نامم.
۴- رخساره ناشی از دیالتیک میان انسان و طبیعت: اما این رخ چهارم، رخ محجوب وحدت بخش انسان و طبیعت است. رخساره مرکبی که از ترکیب هنرمندانه انسان و طبیعت و از درهم شدن سه رخساره پیشین پدیدار شده و انسجام یافته است. این رخساره است که حکایت دقیق و راز کلیت پیچیده و ماندگار ثبت فرهنگی هورامان را در دل خویش پرورش داده است؛ این رخساره همه ارکان سه گانه فوق را در درون خود درهم تنیده و به ظهور یک کلیت انسجام یافته هم‌سنخ، هم‌سنج و هم‌آوا منجر شده است. در واقع این امر به خلق و ظهور رکن چهارم و اساسی این کلیّت منجر گردیده که می‌توان آن را راز ماندگار چهره استمرار یافته هورامان در گستره تاریخ و طبیعت قلمداد کرد.
به نظرم در اینجا استخراج نوعی مفاهمه عرفانی، رازآمیز و محرمانه میان انسان و طبیعت شکل گرفته که از فهم انسان از طبیعت و دوستداری او نسبت به طبعیت نشات گرفته است. این پیوند میان طبیعت با حیات انسانی و به شکلی دیالکتیک مستمر و محترمانه دوام یافته است. گویا انسان طبیعت را با نیروی طبیعی‌اش، دارای قدرت درک و استدلال نهفته‌ای دیده است که با آن به مفاهمه و گفتگو پرداخته است. اما امروز بیم آن می‌رود که از میزان این ادراک متقابل انسان و طبیعت کاسته شود و مداخلات انسانی در عصر تجدد آن را با تهدیدات جدی مواجه سازد. می‌توان گفت سبک زندگی و جهان زیست مانای انسان در کلیت فرهنگی و تاریخی هورامان در خلق یک فرهنگ متعادل متوازن با ایجاد ارتباطی پایدار، معنادار و در عین حال دیالکتیکال میان انسان، محیط و طبیعت بوده است. امید است که ثبت منظر فرهنگی هورامان راهی برای ادامه و استمرار این مفاهمه و این حیات و تعامل باشد.
چهار رخساره هورامان با ابعاد متعدد و متکثرش در این همایش به انحاء مختلف به نمایش درآمد. دستاوردهای علمی و فرهنگی چهار رخ هورامان در این همایش بین‌المللی در قالب تأسیس نهاد‌ها و کارگروه‌های علمی و مراکز اسنادی، انتشار آثار، پیش‌نشست‌ها، نشست‌ها، مقالات و سخنرانی‌های علمی، مجموعه‌ای فاخر از مطالعات علمی را درباره هورامان پدید آورده است. امید است؛ به‌زودی با چاپ دیدگاه‌ها، خلاصه پیش‌نشست‌ها، مجموعه سخنرانی‌هاو مجموعه مقالات پژوهشی بتوان منشور علمی و راهنمای فاخر و مناسبی برای مدیران، کارگزاران و سیاست گذاران عرصه این میراث فرهنگی و طبیعی فراهم ساخت تا در فرآیند تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی فرهنگی و همچنین در زمینه توسعه سیمای پایدار منظر فرهنگی هورامان اثر بخش باشد.
در پایان به عنوان یکی اجزای کوچک برگزار کننده همایش از حضور عالمان، اندیشمندان، اساتید، دانشجویان، اصحاب قلم و اندیشه، اصحاب رسانه و خبر و از مجموع دست‌اندرکاران همایش به‌ویژه از حمایت قاطع و دلسوزانه سرپرست محترم دانشگاه جناب آقای دکتر محمدنبی احمدی و هیأت رئیسه از این رویداد بین‌المللی تشکر می‌کنم، از حضور اساتید و اعضای کمیته‌های علمی و اجرایی، داوران علمی و همه پرسنل و کار‌مندان دانشگاه و همچنین از دبیرعلمی پرتوان، پرتلاش، دلسوز و متعهد همایش جناب آقای دکتر نادر نادری و همچنین از همراهی ارزشمند مدیرمحترم پایگاه جهانی هورامان جناب آقای پویا طالب‌نیا و پرسنل خدوم و زحمتکش آن همه مؤسسات و نهاد‌های همراه دیگر و همه کسانی که به انحاء مختلف در این رویداد برجسته بین‌المللی نقش ایفا نمودند تشکر و قدردانی می‌کنم.
قرائت قطعنامه پایانی همایش
بین المللی هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار
(پیشنهادات و دغدغه‌ها)
نخستین همایش بین المللی هورامان با دست آورد‌های ارزشمند و تجربه‌ای مناسب به پایان آمد، ضمن تشکر از مجموعه برگزار کنندگان همایش: دانشگاه رازی، پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان و اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و سپاس بی پایان از حضور و همراهی مقامات عالی کشوری و استانی، از وزیر محترم میراث فرهنگی و گردشگری و استاندار محترم و معاونین و مدیران فرهنگی و کارگزاران محلی و موسسات و نهادی مدنی، اینک در پایان این رویداد فرهنگی و بین المللی، با طرح پیشنهادات علمی و عملی و با توجه به اهمیت ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان، برخی از مهمترین پیشنهادات، دغدغه‌ها، خواسته‌ها و نگرانی‌های عمومی محققان، سخنرانان، مخاطبان، علاقمند و دوستداران ایران اسلامی در این رویداد علمی و بین المللی را به عنوان قطعنامه پایانی همایش قرائت نموده و به منظور حفظ جایگاه جهانی این میراث معنوی، فرهنگی و طبیعی، توجه جدی مسئولان، تصمیم سازان وکار گزاران ملی، منطقه‌ای و استانی را به پیگیری و تحقق این امور معطوف می‌دارد:
اهم پیشنهادات و دغدغه‌های مورد نظر:
۱- اتخاذ سیاست گزاری مناسب برای حفظ و حراست از شاخصه‌های منظر فرهنگی هورامان، بویژه بر اساس حفظ توازن فرهنگی و تعامل انسان و طبیعت.
۲- تدوین برنامه‌های توسعه دانش بنیان و میراث پایه با مشارکت علمی دانشگاهیان، اصحاب فکر و اندیشه در حفظ و حراست از مجموعه عظیم منظر فرهنگی هورامان
۳- تعریف سند چشم انداز مناسب و ترسیم مسیری مشخص و پویا برای حفاظت از جایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی هورامان.
۴- ایجاد دبیر خانه دائمی منظر فرهنگی هورامان در پژوهشکده مطالعات فرهنگی واجتماعی دانشگاه رازی و حمایت نهاد‌های ذیربط از این دبیر خانه به منظور برگزاری و رصدعلمی پایداری منظر فرهنگی هورامان و تلاش برای برگزاری رویدادهای علمی دو سالانه در این زمینه.
۵- حمایت مالی و معنوی مداوم و مستمر از تاسیس مرکز اسناد و مدارک هورامان شناسی تحت نظارت گروه مطالعات هورامان پژوهی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور در دانشگاه رازی و تکمیل و توسعه این مرکز و تبدیل آن به عنوان مرکزی بزرگ برای گسترش مطالعات علمی در قلمرو هورامان پژوهشی برای تصمیم سازی‌های دانش بنیان در این زمینه.
۶- تدوین سند چشم انداز توسعه پایدار منظر فرهنگی هورامان با مشارکت اندیشمندان، پژوهشگران و مردم به منظور برنامه ریزی و تصمیم سازی پایدار و اثربخش میراث منظر فرهنگی با استفاده از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های علمی و مطالعاتی درکار گروه‌های علمی هورامان پژوهی
۷- تامین اعتبارات لازم برای تعریف و طراحی مداخل پژوهشی دانشنامه هورامان و تدوین چار چوبی علمی و روشمند به منظور راه اندازی کارگروه تدوین دانشنامه بزرگ منظر فرهنگی هورامان بر اساس شیوه نامه‌ای مدون و علمی
۸- توجه به برگزاری رویدادهای ورزشی، هنری و آیینی مبتنی بر فرهنگ بومی هورامان به منظور تداوم پایداری فرهنگی و توسعه پایدار فرهنگ و میراث جهانی هورامان.
۹- مطالعه دقیق و همه جانبه در اجرای پروژه‌های جدید و مستحدثات، فعالیت‌های عمرانی، جغرافیایی و زیست محیطی با تاکید بر مطالعات دقیق طبیعی و زیست محیطی به منظور حفظ پایداری مواریث تاریخی، فرهنگی و طبیعی این منظر برای کاهش اثرات نا مطلوب و مخرب اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های عمرانی و شهری و روستایی.
۱۰- توجه جدی به حفظ ظرفیت دست آو رد‌های تاریخی، فرهنگ بومی وبویژه ماهیت طبیعی، جغرافیایی و ظرفیت‌های کم نظیر زیست محیطی هورامان نظیر گونه‌های متعدد زنتیک گیاهی و جانوری به عنوان یکی از مهمترین مسائل اساسی زیست محیطی و جغرافیایی مرتبط با منظر فرهنگی هورامان.
۱۱- ایجاد پایانه‌های مناسب و زیر ساخت‌های عمرانی و رفاهی در شهر‌ها و روستا‌های هورامان و مراکز استانی به مقصد هورامان با لحاظ شرایط مناسب فرهنگی و رعایت تناسب لازم با این منظر فرهنگی به منظور ایجاد جاذبه‌های مناسب منظر جهانی و فرهنگی هورامان.
۱۲- تولید محتوا‌های علمی، فرهنگی، گردشگری متناسب با حفظ توسعه فرهنگی و فرهنگ پایدار در منطقه هورامان از سوی نهاد‌های متولی از جمله پایگاه جهانی هورامان، ادارات کل میراث فرهنگی، ادارات ارشاد اسلامی و سایر موسسات و نهاد‌های علمی و دانشگاهی
۱۳- توجه به حفظ پایداری فرهنگ بومی و زیست محیطی در منطقه هورامان
۱۴- تامین منابع مالی و تشویق و تقویت حمایت‌های معنوی و همکاری‌های لازم با گروه مطالعات هورامان پژوهی و کار گروه‌های هشت گانه گروه مذکور و تعمیق مطالعات علمی در حوزه محیط زیست و اکو توریسم، طرح‌ها و مطالعات تاریخی و باستانشناسی، جامعه شناسی و. به منظور تحقق توسعه پایدار فرهنگی
۱۵- استفاده از ظرفیت دیپلماسی فرهنگی و گردشگری برای ایجاد شرایط مساعد فرهنگی و گسترش مناسبات منطقه‌ای و بین المللی در بستر منظر فرهنگی هورامان و استفاده از دیپلماسی مکمل در جهت معرفی این میراث جهانی و بهره برداری از ظرفیت این میراث فرهنگی در مناسبات سیاسی و دیپلماتیک بویژه در منطقه اقلیم و در کشور عراق ...
۱۶- نماد سازی و برند سازی مناسب بر اساس ظرفیت‌های مطلوب منظر فرهنگی هورامان برای معرفی میراث جهانی و فرهنگی هورامان
۱۷- ایجاد جاذبه‌های ی مناسب گردشگری و تامین و تقویت شرایط رفاهی و اقامتی بوم محور با حمایت از مشارکت اجتماعی و حضور موثر مردم و با استفاده مطلوب از ظرفیت‌های طبیعی و فرهنگ بومی به منظور پایداری منظر و میراث فرهنگی هورامان
پخش نماهنگ، شعرسرایی عادل ویسی‌زاده با موضوع هورامان، قرائت فطعنامه پایانی همایش و تجلیل از برگزیدگان و دست اندرکاران همایش بین‌المللی هورامان، ثبت جهانی، فرهنگ و توسعه پایدار از برنامه‌های این مراسم بود.
