نخستین نشست از سلسله نشست‌های شاهنامه و تاریخ و ادبیات محلی ایران باختری با عنوان «شاهنامه و کرمانشاه» در دانشگاه رازی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، نخستین نشست از سلسله نشست‌های شاهنامه و تاریخ و ادبیات محلی ایران باختری با عنوان «شاهنامه و کرمانشاه» به همت انجمن ایرانی تاریخ مرکز استان کرمانشاه با همکاری گروه مطالعات ادبیات، زبان ها، لهجه‌ها و گویش‌های غرب کشور که از گروه‌های مطالعاتی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور در دانشگاه رازی است، برگزار شد.

این نشست با دبیری دکتر ابراهیم رحیمی زنگنه در سالن اجتماعات شماره یک دانشکده ادبیات و علوم انسانی و با حضور اساتید، دانشجویان و علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فارسی و شاهنامه حکیم ابوالقاسم فرودسی در روز دوشنبه یکم خرداد ماه ۱۴۰۲ برگزار شد.

در این نشست دکتر خلیل بیگ‌زاده عضو هیئت‌علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی و دکتر خلیل کهریزی از شاهنامه پژوهان درباره اهمیت و جایگاه شاهنامه و زبان پارسی و آثار آن در فرهنگ و تاریخ ایران و کرمانشاه به ایراد سخن پرداختند.

سلسله نشست‌های «کاخ بلند پارسی» از سوی انجمن ایرانی تاریخ با توجه با نقش برجسته و جایگاه ارجمند و اثر بخش شاهنامه در فرهنگ و ادبیات ملی و بومی ایران زمین و به‌ویژه در میان مردمان حوزه غربی ایران به مرکزیت کرمانشاه برگزار می‌شود تا زوایا و ابعاد هویتی، اجتماعی، ادبی و فرهنگی ایران مورد واکاوی قرار گیرد و عناصر و مولفه‌های وحدت بخش هویت ملی ایرانیان در فرهنگ و تاریخ و ادبیات ایران باختری در پیوند با فرهنگ و هویت ملی و شاهنامه مورد مطالعه و باز شناسی قرار گیرد.

دکتر ابراهیم رحیمی زنگنه مدیر گروه مطالعات ادبیات، زبان‌های و گویش‌ها در پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور در دانشگاه رازی و دبیر نخستین نشست از سلسله نشست‌های کاخ بلند پارسی و تحت عنوان «شاهنامه و کرمانشاهان» که به همت انجمن ایرانی تاریخ و گروه مطالعاتی مذکور برگزار شده بود، ضمن بیان اهداف و ضرورت‌های جدی توجه به شاهنامه به عنوان مجموعه‌ای بی بدیل از فرهنگ، هویت و حماسه و حکمت برای ایرانیان، به نقش آن در شکل گیری ادبیات حماسی کردی و فرهنگ بومی در کرمانشاهان اشاره کرد.

وی برگزاری این گونه برنامه‌ها را در کرمانشاه و دانشگاه برای تحکیم هویت ملی، سرزمینی، تقویت فرهنگ بومی و روح حماسی و حفط پیوند زبان ملی با زبان و ادبیات محلی و کردی در جغرافیای ایران ایرانزمین و در گستره ایران فرهنگی را ضروری قلمداد کرده و از برنامه ریزی و تداوم این نشست‌ها از سوی انجمن ایرانی تاریخ و پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی در حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه خبر داد.

دکتر خلیل بیگ زاده از سخنرانان نشست کاخ بلند پارسی تحت عنوان «شاهنامه و کرمانشاه» به سخنرانی پرداخت. وی در آغاز سخن با بیان اینکه شناخت فرهنگ کرمانشاه بدون شناخت فرهنگ شاهنامه فردوسی ناممکن است، افزود: در سروده شاهنامه فردوسی براعت استهلال هزار سال شعر و ادب پارسی است، چنانکه وی سروده‌است: به نام خداوند جان و خرد / کزین برتر اندیشه برنگذرد، دو واژه «جان» و «خرد» جانمایه ادب فارسی از آغاز تا امروز هستند که فردوسی در مصرع آغازین شاهنامه آورده است.

وی افزود: شاهنامه نامه فرهنگ ایرانی در هزار توی هزاره‌هاست که تاثیری شگرف و شگفت بر فرهنگ و ادب سراسر ایرانزمین و از جمله در کرمانشاه نهاده‌است، چنانکه بسیاری از نام‌جای‌ها، نام اشخاص، روایت‌ها بومی، قصه‌ها و افسانه‌های ایران باختری از کرانه‌های میانرودان و سراسر کوهپایه‌های زاگرس و بویژه در فرهنگ و ادب بومی کرمانشاه متاثر از شاهنامه فردوسی است که آثار عظیمی در زبان و ادبیات کردی پدید آورده است. از آن جمله این آثار در این خطه از غرب ایران می‌توان به دارجنگه‌ها، مناظره‌های انسانی- طبیعی، افسانه‌های محلی، باور‌های عامه، منظومه‌های آیینی و حماسی مانند خیابان چهار باغ در توصیف مقتل عاشورا و نیز منظومه‌های حماسی نظیر آثار میرزاالماس‌خان امیری کندوله‌ای نام برد. ابعاد اثر بخش فرودسی، در زبان، ادب و فرهنگ کردی دارای وجوه متنوعی است که ابعاد و زوایای شایسته توجه ژرف تری است که امید است در سلسله موضوعات مستقلی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

همچنین در این نشست، دکتر خلیل کهریزی شاهنامه پژوه کرمانشاهی سخنرانی کرد.

وی ضمن بیان چگونگی پدید آمدن فرآیند تاریخی شاهنامه به عنوان شاهکار ادبیات حماسی ایران و سند ملی و هویتی ایرانیان اظهار داشت: فردوسی با دمیدن روح ملی در تاریخ ایران و داستان‌های کهن و ملّی ایرانیان آن‌ها را از گنج خانه و مخازن نوشتاری و کتابخانه‌ها به درون جامعه و به ذهن و زبان عموم مردم ایران در آورد و با زبانی بی‌مانند و مهارتی کم‌نظیر توانست این داستان‌ها را ماندگار کند. کار شگرف فردوسی چنان بود که همه شاهنامه‌های منثور و منظوم پیش از او کنار زده شد و مردم ایران در سراسر این سرزمین در طول یک هزاره کتاب کرامند او را بخوانند و کتابت کنند.

دکتر کهریزی در ادامه افزود: گواه این ادعا نسخه‌های خطی بسیاری است که از شاهنامه فردوسی است در کتابخانه‌های سراسر جهان وجود دارد. پس از مرگ فردوسی تا روزگار ما توجه به داستان‌های ملی سبب شده شاعران بسیاری به کار سرودن تاریخ ایران باستان بپردازند. در غرب ایران نیز با مرکزیت کرمانشاه یک دسته حماسه‌هایی متاثر شاهنامه شکل گرفته است که به زبان گورانی سروده شده‌اند. این حماسه‌ها بهترین گواه پیوند‌های ناگسستنی فرهنگ و هویت جامعه ایرانی در شکل متون حماسی و ادبی در ایران بوده است که با هم و در جای‌جای این سرزمین پدید آمده است.