دانشگاه رازی میزبان سومین همایش ملی معماری فضاهای دانشگاهی (با اولویت چالش‌ها و راهکارهای پیشِ روی معماری فضاهای دانشگاهی) است.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، سومین دوره همایش ملی «معماری فضاهای دانشگاهی»، امروز 20 اردیبهشت ماه 1402 در آمفی­‌تئاتر هنر و معماری دانشگاه رازی با حضور دانشگاهیان و جمعی از مسئولان آغاز به کار کرد.

در آیین افتتاحیه همایش ملی معماری فضاهای دانشگاهی، دکتر سعید مرادی دبیر علمی این همایش، در سخنانی، ضمن خیرمقدم به میهمانان، اظهار داشت: مقدمات برگزاری همایش ملی معماری فضاهای دانشگاهی در دانشگاه رازی از چند سال پیش فراهم شد که قرار بود دو سال پیش برگزار شود اما به دلیل شیوع بیماری کرونا به تعویق افتاد.

دکتر مرادی با بیان اینکه در راستای برگزاری این همایش ۳۰ دانشگاه، سازمان، انجمن و پایگاه و سه نشریه علمی و پژوهشی همکاری داشته‌اند، افزود: با فراخوان داده شده برای برگزاری همایش، ۱۰۴ مقاله به دبیرخانه آن ارسال شد که از این تعداد شش مقاله به شکل مجازی ارائه می شود.

وی با بیان اینکه مقالات برتر ارسال شده به همایش، به شکل یک کتابچه منتشر خواهد شد، افزود: پیش از برگزاری این همایش، هشت پیش‌‎نشست علمی – تخصصی در محورهای مختلف برگزار شده است.

دکتر مرادی کمیته علمی این همایش را متشکل از ۴۵ نفر از اساتید مطرح دانشگاه رازی و دیگر دانشگاه‌های کشور اعلام کرد و گفت: این همایش دو روزه است و تلاش شده تا محورهای  این همایش به صورت بین رشته‌ای باشد تا علاوه بر رشته های معماری و عمران، رشته های دیگری را هم در برگیرد.

وی توسعه کیفی و کمی، جایگاه معماری ایرانی اسلامی، پدافند غیرعامل، دانشگاه های نسل جدید، مدیریت سبز، روان شناسی محیطی و آموزش و ... از جمله محورهای این همایش عنوان کرد و افزود: در این همایش ارائه تجربیات معماران، تجربیات دانشگاه ها در مدیریت سبز و نیز کارگاه‌های آموزشی برگزار خواهد شد.

دکتر مرادی بااشاره به توسعه فضاهای دانشگاهی کشور طی سالهای گذشته، بیان کرد: در حال حاضر فضاهای دانشگاهی به حد مورد نیاز رسیده و اکنون دانشگاه ها تکلیف ارتقاء این فضاها را دارند.

وی یکی از این تکالیف را مقاوم سازی فضاهای دانشگاهی موجود عنوان کرد و گفت: همچنین فضاهای فیزیکی ساخته شده دانشگاه ها باید تامین کننده نیازهای روحی و روانی دانشگاهیان نیز باشد.

وی "مدیریت سبز" را از شاخص‌های مهم در موضوع فضاهای دانشگاهی عنوان کرد و گفت: دانشگاه رازی از نظر این شاخص در رتبه ششم کشوری و رتبه ۱۵۹ جهانی قرار دارد. دانشگاه رازی جمعاً دارای ۲۸۵ هزار متر مربع فضاهای آموزشی و ۶۰۰ هکتار عرصه است.

دکتر جواد گودینی، استادیار گروه معماری دانشگاه رازی و دبیر اجرایی سومین همایش ملی معماری فضاهای دانشگاهی (با اولویت چالش‌ها و راهکارهای پیشِ روی معماری فضاهای دانشگاهی) در معرفی این همایش اظهار داشت: کشور ایران دارای مراکز دانشگاهی متعددی است. دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی، دانشگاه‌های آزاد اسلامی، دانشگاه‌های علوم پزشکی، دانشگاه‌های پیام نور، دانشگاه‌های علمی و کاربردی که واحدهای مختلف آنها در سراسر کشور توسعه یافته‌اند، نشان از اهمیت معماری فضاهای دانشگاهی دارد.

وی افزود: همایش ملی فضاهای دانشگاهی در دو دوره پیشین خود سعی نموده ابعاد مختلفی از معماری در این فضاها را مورد توجه قرار دهد. بااینحال، در دوره‌های پیشین محوریت خاصی برای این همایش‌ها درنظر گرفته نشده است. برای این منظور در دوره سوم این همایش سعی می‌شود یک اولویت اصلی برای این همایش درنظر گرفته شود. اولویت چالش‌ها و راهکارهای پیشِ‌روی معماری فضاهای دانشگاهی سعی دارد تا ضمن معرفی سرنخ‌های این چالش‌ها، راه را برای طرح چالش‌های بیشتر از سوی صاحب‌نظران باز نماید. ازاین رو، اولویت مذکور با معرفی محورهایی همچون پایداری، توسعه کمی/کیفی و آموزش که در ادبیات فعلی کشور (بالاخص در ارتباط با فضاهای دانشگاهی) مطرح هستند، همراه شده است.

وجود ۲۲ میلیون متر مربع فضای دانشگاهی در کشور

در ادامه دکتر حسین مهدوی پور دبیر دائمی همایش ملی فضاهای دانشگاهی در سخنانی، ضمن اشاره به فضاهای موجود دانشگاهی در کشور، اظهار داشت: جمعا در کشور حدود ۲۲ میلیون متر مربع فضاهای دانشگاهی داریم که از این میزان ۱۷ میلیون متر مربع فضای دانشگاه‌ها – غیر از دانشگاه‌های غیرانتفاعی-  و نزدیک به 6 میلیون متر مربع هم فضاهای پارک علم و فناوری است.

وی با بیان اینکه فضاهای دانشگاهی از نظر وسعت، سومین گروه از فضاهای شهری را در کشور به خود اختصاص داده‌اند، افزود: تا حدود یک دهه قبل هیچ جمع‌بندی و یک اجماع کلی در خصوص معماری فضاهای دانشگاهی کشور نبود که باید برای آنها چه کرد و چگونه باشند. از طرفی در همین فضاهای دانشگاهی کشور هم مشکلاتی مانند هویت ایرانی اسلامی، فرسودگی و ... را داریم.

دکتر مهدوی‌پور افزود: برای ایجاد فضاهای دانشگاهی در کشور، اقشار مختلفی همچون دفاتر فنی دانشگاه ها، مشاورین، طراحان، معماران، دانشکده های معماری و... دخیل هستند، اما از قبل یک شکاف بین آنها وجود داشت که باید بین آنها پیوند ایجاد می‌شد. از طرفی امروزه مباحث انرژی و معماری پایدار به یک دغدغه جدید در فضاهای دانشگاهی و آموزشی تبدیل شده، برای همین باید به بیان راهکارهایی برای رفع این دغدغه ها هم می پرداختیم.

وی بیان کرد: براین اساس، اولین دوره همایش ملی فضاهای دانشگاهی را برگزار کردیم که در این همایش بیشتر به ضرورت‌های توجه به معماری فضاهای دانشگاهی پرداخته شد و با همکاری سازمان‌های مرتبط مانند برنامه و بودجه، مسکن و شهرسازی، وزارت علوم و... مقرر شد که این همایش‌ها ادامه پیدا کند.

دکتر مهدوی‌پور یادآور شد: در همایش دوم بیشتر به آسیب شناسی فضاهای دانشگاهی در حوزه های مختلف نگاهی داشتیم و طرح مسئله کردیم. دو همایش گذشته دستاوردهایی داشته‌اند، یکی از این دستاوردها تدوین چهار کتابچه از مقاله های برگزیده در مورد فضاهای دانشگاهی است که در اختیار دانشگاه ها قرار گرفته است.

وی ادامه داد: سه طرح پژوهشی نیز شامل مشخص کردن سرانه فضاهای دانشگاهی کشور، مکان یابی و جانمایی احداث فضاهای دانشگاهی و نیز نگهداری و نحوه بهره وری از فضاهای دانشگاهی با همکاری سازمان مدیریت و بودجه آغاز شده است.

دبیر دائمی همایش ملی معماری فضاهای دانشگاهی، تقویت گروه انرژی در وزارت علوم را از دیگر دستاوردهای این همایش‌ها  عنوان کرد و گفت: براین اساس، دانشگاه های سبز در کشور مورد توجه جدی قرار گرفته‌اند.

استادیار گروه معماری دانشگاه یزد به برگزاری همایش سوم با اولویت چالش‌ها و راهکارهای پیش روی معماری فضاهای دانشگاهی اشاره کرد و گفت: در این همایش بدنبال این هستیم تا با کسانی که در طراحی دانشگاه ها نقش داشته‌اند، مصاحبه هایی را داشته باشیم و آنها را به شکل یک آرشیو در بیاوریم تا سابقه فضاهای آموزشی کشور را مشخص کنیم.

در این مراسم دکتر تورج زینی‌وند معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه رازی لزوم استفاده از گروه‌های معماری در ساخت و ساز دانشگاه‌ها را مورد تأکید قرار داد و اظهار داشت: گروه‌های معماری باید نقش خود را در ساخت و ساز دانشگاه‌ها مشخص کرده و تاثیرگذار باشند. از طرفی باید از ظرفیت گروه‌های معماری در سازمان‌های حوزه ساخت و ساز مانند نظام مهندسی، راه و شهرسازی و... استفاده شود.

معاون فرهنگی اجتماعی دانشگاه رازی خواستار بکارگیری معماری ایرانی و اسلامی در فضاهای دانشگاهی شد و بااشاره به  اهمیت توجه به معماری در فرهنگ ایرانی و اسلامی گفت: در دین اسلام، مسئله معماری بسیار مورد توجه قرار گرفته، به گونه‌ای که در سه آیه از قرآن درمورد آن صحبت شده است.

در ادامه از پیشکسوتان حوزه عمرانی دانشگاه تقدیر به عمل آمد.

این همایش در روزهای چهارشنبه و پنج­شنبه 20 و 21 اردیبهشت‌­ماه 1402 میزبان علاقه‌مندان است. همچنین امکان حضور مجازی در این همایش (در بستر اسکای­‌روم) به آدرس https://www.skyroom.online/ch/raziarch/3ncuca  فراهم است.

*بخش‌ها و محورهای اصلی همایش

الف) پایداری و معماری فضاهای دانشگاهی

• سوابق تاریخی و معاصر معماری پایدار در فضاهای دانشگاهی: نظیر تحلیل مصادیق تاریخی فضاهای دانشگاهی ایران و جهان از منظر معماری پایدار؛ تحلیل مصادیق معاصر فضاهای دانشگاهی ایران و جهان از منظر معماری پایدار؛ سیر تاریخی معماری پایدار در فضاهای دانشگاهی

• برنامه ریزی و طراحی فضاهای دانشگاهی پایدار: نظیر بایدها و نبایدهای طراحی فضاهای دانشگاهی پایدار؛ چالش های پیشِ روی فضاهای دانشگاهی در رسیدن به معیارهای پایداری؛ اصول و ضوابط طراحی ساختمان های پایدار دانشگاهی؛ مکان یابی ساختمان ها و پردیس های دانشگاهی پایدار

• پایداری معماری فضاهای دانشگاهی از منظر فنون ساختمانی: نظیر سبک‌سازی و پیش ساختگی؛ مصالح و سیستم های نوین ساختمانی؛ مدیریت و روش‌های اجرایی؛ شیوه‌های تعمیر و نگهداری؛ فضاهای دانشگاهی انعطاف‌پذیر 

• پایداری زیست‌محیطی در معماری فضاهای دانشگاهی: نظیر چالش‌های زیست محیطی فضاهای دانشگاهی موجود؛ راهکارها و راهبردهای گذر از مشکلات زیست‌محیطی در فضاهای دانشگاهی؛ معماری اقلیمی در فضاها و محوطه‌های دانشگاهی؛ کاربست انرژی‌های تجدیدپذیر در طراحی فضاهای دانشگاهی؛ ساختمان‌های دانشگاهی انرژی صفر؛ کاهش مصرف انرژی در فضاهای دانشگاهی

• پایداری اجتماعی در معماری فضاهای دانشگاهی: نظیر تعاملات اجتماعی در معماری دانشگاهی؛ حس تعلق به مکان؛ مشارکت اجتماعی؛ هویت؛ توجه به نیازمندی‌های بهره‌برداران مختلف

• پایداری اقتصادی در معماری فضاهای دانشگاهی: نظیر اقتصاد انرژی در فضاهای دانشگاهی؛ بهره‌وری اقتصادی در معماری دانشگاهی؛ چالش‌های اقتصادی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر در معماری دانشگاهی 

 • رابطه پایداری معماری فضاهای دانشگاهی با بوم، جغرافیا، اقلیم و...  نظیر همسازی معماری فضاهای دانشگاهی با اقلیم؛ معماری بومگرا در فضاهای دانشگاهی؛ تأثیرپذیری معماری پایدار از عوامل اقلیمی

ب) توسعه کمی/کیفی و معماری فضاهای دانشگاهی

• جایگاه معماری اسلامی و انسان‌محور در فضاهای دانشگاهی: نظیر نقد و معرفی شاخص‌های معماری اسلامی در معماری فضاهای دانشگاهی موجود؛ تطابق معماری با الزامات رشته‌های مختلف؛ تطابق معماری با فضاهای پیاده‌محور؛ نقد و معرفی مصادیق موفق پردیس‌های پیاده محور

• مقاوم‌سازی فضاهای دانشگاهی: نظیر تحلیل و بررسی کالبدی معماری فضاهای دانشگاهی در برابر بلایای طبیعی؛ ضرورتها و چالش‌های مقاوم سازی فضاهای دانشگاهی؛ روش‌های نوین مقاوم سازی فضاهای دانشگاهی 

 • ظرفیت‌ها و کمبودهای معماری فضاهای دانشگاهی: نظیر بایدها و نبایدهای بازنگری در نظام گسترش کمی فضاهای دانشگاهی؛ تغییر کاربری فضاهای دانشگاهی بلااستفاده؛ نقد و معرفی الگوهای شاخص در معماری فضاهای دانشگاهی و...

• نسل‌های جدید دانشگاهی: نظیر معماری فضاهای دانشگاهی و دغدغه دانشگاه‌های نسل دوم و سوم؛ چالش‌های فضاهای دانشگاهی برای تطابق با نیازهای مطرح در نسل‌های نوین دانشگاهی؛ راهکارهای معمارانه برای تبدیل دانشگاهی فعلی به دانشگاه‏‌های نسل نوین

 • پدافند غیرعامل در معماری فضاهای دانشگاهی: نظیر ضرورت‌­ها و نیازمندی­‌های توجه به مبحث پدافند غیرعامل در فضاهای دانشگاهی؛ اصول پدافند غیرعامل در معماری فضاهای دانشگاهی؛ مصادیق و نمونه‌های طراحی ­شده فضاهای دانشگاهی براساس مبحث پدافند غیرعامل و...

• ثبت، حفاظت و مرمت فضاهای دانشگاهی: نظیر ضرورت­‌ها و نیازمندی‌­های توجه به مبحث مرمت در فضاهای دانشگاهی؛ مصادیق مرمت­ شده یا قابل­ مرمت فضاهای دانشگاهی ایران و جهان؛ روش‌­های نوین مرمت در فضاهای دانشگاهی؛ تاریخ مطرح­ شدن پرونده‌های ثبت میراث در فضاهای دانشگاهی

• مدیریت سبز در فضاهای دانشگاهی: نظیر حضور طبیعت در فضاهای دانشگاهی؛ راهکارهای صرفه‌جویی در مصرف منابع طبیعی در فضاهای دانشگاهی؛ مدیریت پسماندها

• ارتباط فضاهای دانشگاهی با سکونتگاه های شهری: نظیر رابطه مراکز دانشگاهی با ساختار کالبدی و فضایی شهر؛ رابطه مراکز دانشگاهی با ساختار ارتباطی و حمل و نقلی در شهرها؛ نیازمندی‌های مشترک مراکز شهری و شهرها؛ ارتباط میان مدیریت شهر و مدیریت مراکز شهری 

• روانشناسی محیطی و ارتقاء تعامل انسان با محیط: نظیر عوامل محیطی و نقش آنها در سلامت جسم و روان حاضرین در فضاهای دانشگاهی؛ ادراک محیط‌های دانشگاهی؛ رابطه میان عوامل محیطی و کیفیت فضاهای دانشگاهی؛ رابطه میان عوامل محیطی و دلبستگی به فضاهای دانشگاهی

ج) آموزش و معماری فضاهای دانشگاهی

• ارتقاء یادگیری در پرتو معماری محیط های آموزشی: نظیر چالش‌های معماری فضاهای دانشگاهی موجود از منظر تناسب با نظریات یادگیری؛ تناسب فضاهای دانشگاهی با نظریات یادگیری؛ اصول و ضوابط طراحی فضاهای دانشگاهی مؤثر بر یادگیری دانشجویان؛ مصادیق موفق ایران و جهان در ایجاد مراکز دانشگاهی مرتبط با نظریات آموزشی؛ مرور، دسته‌بندی یا تحلیل نظریات مرتبط با طراحی فضاهای دانشگاهی موثر در یادگیری؛ مناسب‌سازی فضاهای دانشگاهی موجود براساس نظریات یادگیری و...

• آموزش مجازی و فضاهای دانشگاهی: نظیر دانشگاه‌های مجازی و نیازمندی‌های فضایی آنها؛ آینده‌پژوهی آموزش مجازی و...

• ارتباط میان فضاهای تاریخی و فضاهای آموزشی: نظیر تغییر کاربری ساختمان‌های میراثی به فضاهای آموزشی؛ جایگاه ساختمان‌های تاریخی در آموزش و...