دکتر محمدنبی احمدی رئیس دانشگاه رازی گفت: رویداد عظیم اربعین، دیپلماسی علمی میان جمهوری اسلامی ایران و عراق را در سال‌های آینده به سطح جدیدی ارتقاء خواهد داد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه رازی، نخستین کنگره بین‌المللی «اربعین و آینده علمی - فرهنگی جهان اسلام» به همّت انجمن علمی مطالعات جهان اسلام، با همکاری دانشگاه رازی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی غرب کشور و تعدادی از مراکز علمی و دانشگاهی ایران و عراق برگزار شد.

این کنفرانس دو روزه ۲۸ و ۲۹ فروردین ماه ۱۴۰۳ در پنل‌های متعدد و با حضور صاحب‌نظران، استادان و محققان حوزه مطالعات جهان اسلام در محل تالار اشراق مجموعه فرهنگی هنری ایوان شمس شهرداری تهران برگزار شد.

در آیین اختتامیه این رویداد بین‌المللی، دکتر محمدنبی احمدی رئیس دانشگاه رازی با قدردانی از دست‌اندرکاران برگزاری این کنگره ابراز امیدواری کرد که مباحث علمی محققان این کنگره در تقویت و استمرار پدیده راهپیمایی اربعین نقش به سزایی داشته باشد.

 رئیس دانشگاه رازی سپس در باب «اربعین و نقش حکمرانی علمی در آینده روابط ایران و عراق» به سخنرانی پرداخت.

دکتر احمدی بارزترین نقش پیاده‌روی اربعین را تقویت مناسبات رسمی ایران و عراق دانست و اظهار داشت: این دو کشور دارای اشتراک‌های مختلفی برای همکاری هستند که نقطه عطف آن؛ نماد وحدت دو ملت در راهپیمایی اربعین حسینی (ع) است. این مراسم هر ساله وحدت و دوستی دو ملت ایران و عراق را بیش از پیش نمایان می‌کند و جلوه‌ای از همزیستی برادرانه را به نمایش می‌گذارد. بی‌­تردید استفاده از راهپیمائی اربعین در عرصه دیپلماتیک و امضای اسناد همکاری در این زمینه (به عنوان مثال، حذف ضرورت اخذ روادید برای حضور در گردهمایی اربعین)، روابط دو کشور را از دیگر روابط متمایز و اهمیت مناسبات فی‌مابین را دوچندان کرده است. ادامه این روند منافع تهران و بغداد را تأمین و امید دشمنان را نسبت به اخلال در روابط این دو کشور خنثی می‌سازد.

وی با اشاره به نقش اربعین در دیپلماسی عمومی گفت: در عرصه دیپلماسی عمومی نیز اربعین فرصت بی‌نظیری فراروی جمهوری اسلامی ایران قرار داده است. پیشرفت ارتباطات و اطلاعات در جامعه جهانی و ظهور سیاست‌های بین‌المللی، به ظهور دیپلماسی نوینی انجامیده است که با فاصله گرفتن از روش‌های سنتی، بر اموری چون شفافیت و همکاری با کنشگران جامعه مدنی و فراملی در حوزه همگانی استوار است. دیپلماسی عمومی، افکار عمومی جهان را مخاطب خود قرار داده و این توان را دارد که آنان را هر چند به شکل موقت از سلطه سیاسی و رسانه‌ای ابرقدرت‌ها رهایی بخشد. در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران با توطئه منزوی‌سازی ازسوی دشمنان و فشارهای سیاسی، تحریم‌های اقتصادی و جنگ روانی مواجه است، دیپلماسی عمومی بهترین ابزار برای عبور از این فشارها و تحکیم جایگاه خود نزد افکار عمومی محسوب می‌شود.

دکتر احمدی نقش اربعین در دیپلماسی علمی را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: جنبه­‌ای از این گردهمایی بزرگ که تا به امروز کمتر مورد توجه قرار گرفته؛ تعامل متقابل بین رویداد بزرگ اربعین و دیپلماسی علمی است. مراد از دیپلماسی علمی بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و فناوری با هدف تأمین اهداف و منافع ملی و رسیدن به سطح مشخصی از همکاری‌های بین‌المللی است.

رئیس دانشگاه پیشران اصلی و موتور محرکه دیپلماسی علمی در هر دولت را مراکز علمی دانشگاهی در کشورهای متبوع دانست و افزود: در حقیقت، دیپلماسی علمی نوعی کاربست از پایین به بالاست که هسته اولیه آن عموماً در نتیجه تعامل بین اعضای هیأت علمی شاغل در دانشگاه­‌های دو یا چند کشور مختلف شکل می­‌گیرد. زمانی که چگالی این تعامل به سطح قابل توجهی برسد، خواسته یا ناخواسته دولت‌­های متبوع نیز به موضوع وارد خواهند کرد تا تعامل بین اعضای هیأت علمی دو کشور را تسهیل کرده و موجبات تأمین منافع دو جانبه را فراهم آورند. این منافع هم در قالب روابط بین دو کشور و هم در چارچوب پروژه‌­های مشترک دو کشور در سازمان­‌ها و نهادهای بین­‌المللی قابل پیگیری است.

وی در ادامه بیان کرد: از دیدگاه دیپلماسی علمی، فرصت‌هایی که از طریق جذب دانشجویان بین­‌المللی ممکن است برای کشور و آموزش عالی ایجاد شود را می­‌توان در چهار دسته فرهنگی، علمی، اقتصادی و سیاسی تقسیم‌­بندی کرد. 

دکتر احمدی همچنین ابراز امیدواری کرد که با مشارکت دادن دانشجویان عراقی، دعوت از مدیران امور بین‌المللی دانشگاه‌ها و نهاد‌های علمی و پژوهشی ایران و عراق، روابط علمی بر بستر اربعین بیش از پیش تقویت گردد.

وی ضمن بیان جایگاه اربعین در فرهنگ و تمدن اسلامی، بر تداوم برگزاری سالانه کنگره بین‌المللی اربعین و تقویت رویکرد دانش‌بنیان اینگونه برنامه‌ها با همکاری دانشگاه‌های ایران و عراق تأکید کرد.

دکتر احمدی تأکید کرد: ایجاد تمهیدات لازم برای برگزاری هر چه باشکوه‌­تر گردهمایی سالانه اربعین، اثر این رویداد مبارک بر دیپلماسی علمی به طور محسوس قابل مشاهده است. به نظر می‌رسد؛ دیپلماسی علمی بین دو کشور در سالهای پیش رو به سطح جدیدی ارتقا یابد و به احتمال زیاد شاهد وضع قوانین جدید در دولت­های متبوع دو کشور برای تسهیل رفت و آمد و تعامل بیش از پیش بین اعضای هیأت علمی و تبادل دانشجو بین ایران و عراق خواهیم بود.

این کنگره بین‌المللی با تقدیر از برگزیدگان به کار خود پایان داد.