گزارش دومین پیش نشست همایش ملی احوال و آثار استاد محمد جواد محبت

 با سخنرانی دکتر روح اله بهرامی

معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه رازی با همکاری انجمن ایرانی تاریخ مرکز استان کرمانشاه، در تاریخ 29 مهر 1403 دومین پیش نشست همایش ملی احوال و آثار استاد محمد جواد محبت را با سخنرانی دکتر روح اله بهرامی رئیس انجمن ایرانی تاریخ مرکز استان کرمانشاه با موضوع: «بسترهای تاریخی، سیاسی و اجتماعی رویکرد معنوی و دینی شعر محمد جواد محبت» در دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سالن جلسات شماره 1 ساعت 10 الی 12 به صورت حضوری و مجازی برگزار کرد.

ایشان در این خصوص چنین گفتند: «یکی از رویکردهای فهم تاریخ و حیات فکری شخصیت ها و رجال برجسته اثر گذار، بستر کاوی فضاهای سیاسی اجتماعی و فرهنگی  به منظور درک مؤلفه­ های اثر بخش در اندیشه و آراء افراد است و تعیین مسیر و روند ارتباط فرد و جامعه است. در باب ارتباط فرد و جامعه در تاریخ و یا نقش فرد در جامعه و اثر بخشی فرد در  تاریخ دیدگاه های مختلف و مکاتب مختلفی وجود دارد:

الف: اصالت فرد

ب:  اصالت جامعه

ج: مکتب اصالت متقابل یا  دیالکتیک فرد و جامعه

شخصا با اصالت متقابل موافقم اما آغاز این اثر بخشی متقابل را با جامعه می دانم از این حیث که حیات فردی و افراد تاثیرگذار و حتی قهرمانان بزرگ در دوره­های نخستین رشد و تربیت شان به ویژه دوران کودکی و نوجوانی اثر بخشی مهمی از بسترهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جامعه و  تاریخ زمانه خویش می­گیرد و سپس اثر بخشی متقابل فرد و جامعه در تاریخ تحولات بعدی آغاز می­ شود.

طبق این قواعد حیات اجتماعی و فرهنگی بویژه کنشگری و اثر بخشی شخصیت مؤثر فرهنگی محمد جواد محبت را به عنوان یک شاعر بزرگ ملی و محلی در کرمانشاه و به عنوان یک معلم بیش از هر ساحتی از ساحت حیات ایشان می­ دانم و معتقدم که همه ساحات زندگی ایشان اعم از حیات سیاسی، اجتماعی و معیشتی را بایستی در عرصه ساحت فرهنگی جستجو کرد و از این ساحت است که سایر کنشگری­های سیاسی، مبارزاتی و معیشتی ایشان سامان می­ گیرد. براین اساس می­ توان زندگی و حیات فرهنگی و سایر جنبه­ ها و ساحات زندگی و معیشت ایشان را در عرصه های سیاسی و مبارزاتی­، اجتماعی را به فهم درآورد.

ایشان در ادامه گفت: «جامعه ایرانی از زمانی که با دریچه جدیدی به نام تجدد آشنا شد و دنبال تغییر در رخساره سنای جامعه خویش برآمد، همواره آن را از مسیر معنا گرایی، دینداری و معنویت دنبال کرده است لذا در مسیر تجدد بر خلاف جوامع مغرب زمین و رویکرد دین ستیزانه و سکولار آن در عرصه علم، تکنولوژی و تغییرات و تحولات فکری مقاومت در برابر تغییرات و درونی­سازی آن را از مسیر دینداری دنبال نموده است برای همین به تجدد و نو خواهی  رنگ و بوی معنوی دیندارانه بخشیده است و در بسیاری از تحولات علاوه بر این که به تغییر و نو خواهی اندیشیده تحول و نو خواهی را با معنویت و دینداری همراه ساخته و همه عرصه های حیات را با کشاکش دینداری، معنا گرایی و نوسازی و مقاومت و درونی سازی همراه ساخته است، حکایت تجدد و نوسازی در جامعه ایرانی در عرصه مختلف از روزگار آغازین قاجار و مواجه با جامعه مغرب زمین تا به امروز از همین مسیرگذر کرده است و این خصوصیت مهم جامعه ایرانی و تحولات بزرگ تاریخی آن اعم از نهضت­ ها و جنبش ها و انقلابات بزرگ بوده است.

ایشان در ادامه به این نکته اشاره کرد که چنین بستری بر فهم بسیاری از رجال تاریخ ایران اثر بخش بوده است البته در این مسیر ما با افراط و تفریط جریان های مختلفی مواجه بوده ایم که ستیز وکشاکش میان سنت و تجدد را به ستیز میان مذهب و دین و نوسازی مبدل ساخته اند و در مسیر تحولات این دو را در تقابل با هم قرار داده اند. پس از تحولات انقلاب مشروطیت و ناکامی های ناشی از آن حکومت دیکتاتوری رضاشاهی و رویکرد سکولار و دین­ ستیزانه آن نقش مؤثر در این تقابل ایفا کرد و نیروهای فرهنگی و اجتماعی به ویژه دینداران و در نهایت جریان‌های فعال سیاسی و احزاب را به حاشیه راند و علی­رغم کار آمدی دستوری و فرمایشی در ایجاد مانور تجدد و نوسازی و ایجاد برخی تحولات در خساره جامعه ایرانی با رویکرد نوسازی آمرانه باعث تولید حجم عظیمی از نارضایتی های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به ویژه در میان رویکرد معناگرایی و عرصه مذهبی و دینی جامعه شد که واکنش جدی به این رویکرد در شهریور 1320 پس از سقوط دیکتاتوری رضاشاه رخ داد و در جای جای جامعه ایرانی تأثیر نهاد.

ایشان در پایان این پیش نشست به سؤالات مطرح شده پاسخ دادند.

شناسه : 17898717